Lajme arkeologjike

Arkeologjike



Kafsha më e hershme, 585 milionë vite më parë



Studiues nga Universiteti i Albertës, Kanada, kanë zbuluar prova fizike se kafshët kanë ekzistuar 585 milionë vite më parë, rreth 30 milionë vite më herët nga ç'ishte regjistruar deri më sot.

Zbulimi u bë nga gjeologu Ernesto Pekua dhe Natali Obet në shkëmbinjtë e Uruguajit. Ata gjetën gjurmë të fosilizuara njëcentimetërshe, që kafsha e ngjashme me kërmillin kishte lënë rreth 585 milionë vite më parë në një sediment balte.

Ekipi kërkimor përcaktoi se gjurmët ishin lënë nga një kafshë primitive e quajtur bilaterian (dyanësor), që dallonte nga format e tjera të thjeshta të jetës për nga simetria (pjesa e sipërme dallon nga pjesa e poshtme) dhe për nga gjurmët e veçanta.

Studiuesit pohojnë se gjurmët e fosilizuara tregojnë se muskulatura e kafshës trupbutë i mundësonte të lëvizte në sedimentet e fundcekëtinave të oqeanit. Motivi i lëvizjes tregon një përshtatje evolutive për të kërkuar për ushqim, që me radhën e vet duhet të ketë qetë ushqimi organik që përmbahej në sedimente.

Mosha e saktë e gjurmëve u përllogarit me datimin e moshës së shkëmbit vullkanik që kishte hyrë në shkëmbin baltor në zonën e ku u gjetën gjurmët. U deshën mbi dy vite për ekipin të verifikonte zbulimin duke kaluar dhe vlerësimin nga kolegë për të përcaktuar që mosha prej 585 milionë vitesh ishte e saktë.

Procesi i datimit u bë në dy faza ku në fazën e dytë u mblodhën më shumë kampione nga shkëmbi i fosilizuar në Uruguaj si dhe u zhvilluan një sërë seancash analize fazmatografike. Paleontologët pohojnë se për kafshët trupbuta nuk është e pazakontë që trupi t'u zhduket e t'u fosilizohen gjurmët.

Përpara këtij zbulimi, shenja më e hershme e ekzistencës së kafshëve ishte regjistruar rreth 555 milionë vite më parë në një zbulim të ngjashëm në Rusi.

Kurt Konhauser, gjeomikrobiolog në Universitetin e Albertës, Kanada, pohon se zbulimi i ri do të ngrijë pyetje të reja jo vetëm në lidhje me evoluimin e kafshëve, por edhe mbi kushtet mjedisore në të cilat evoluuan.

Konhauser shpjegon se sfida tani është "të gjejmë si evoluuan këto kafshë deri në atë stad sa ishin të afta të lëviznin e të gjuanin për ushqim".

Shpendët vijnë nga dinozaurët, pohojnë fosilet e reja



Zbulimi i pesë fosileve të reja dinozaurësh në Kinë konfirmon tezën se shpendët kanë evoluar nga dinozaurët, pohojnë shkencëtarët kinezë që kanë kryer zbulimin.

Fosilet e gjetura kanë struktura puplore ose të ngjashme me to, dhe rasti më i qartë mes tyre tregon praninë e katër krahëve dhe të këmbëve me pupla të dendura.

Zhu Zing, njëri prej shkencëtarëve pjesëmarrës në zbulim, do të sjellë hollësi të mëtejshme në Bristol në takimin e përvitshëm të Shoqatës së Paleontologjisë Kërbishtore.

"Këto gjetje të veçanta fosilesh na japin provat që na mungonin deri më tash", pohon Zhu Zingu. "Tashmë çdo gjë shkon në vendin e vet dhe lidhet me njëra-tjetrën."

Gjetjet datojnë deri në 151 milionë - 164 milionë vjet më parë duke qenë kështu më të hershme se dhe arkeopteriksi që mendohej si shpendi më i vjetër.

"Fosilet japin konfirmimin se hipoteza e dinozaurit-shpend është e saktë dhe gjithashtu mbështet idenë se shpendët kanë ardhur nga dinozaurët teropodë (grupi i grabitqarëve që përfshin alozaurët dhe velociraptorin)" - shton Zhu Zingu, nga Pekini.

Fosilet u zbuluan në krahinën e Liaoninit. "Ajo që të trondit është fakti se ishin të mbuluar me pupla kudo përveç sqepit dhe kthetrave," - pohon Zingu, duke përfunduar, - "është lloji i parë me pupla i njohur deri më tani, lloji më i hershëm me pupla. Çështja e parë për ne ishte a ishte fosile autentike, apo ndonjë truk, por pasi e shyrtuam me imtësi jemi të bindur se kemi të bëjmë me një lloj të vërtetë... Më të rëndësishmin për kuptimin e prejardhjes së shpendëve."

Fosilet do t'i ndihmojnë shkencëtarët të kuptojnë dhe anën mekanike të fluturimit të këtyre shpendëve parakë. Gjedhet janë njoftuar si tipe të Anchiornis huxleyi-t. Hollësi të mëtejshme rreth tyre do të botohen në revistën "Nature".

Rikuperohet gjenomë njeriu e 7000 viteve më parë




Një ekip shkencor nga Spanja ka rikuperuar për herë të parë në histori një pjesë të gjenomës së dy individëve që kanë jetuar gjatë mezolitit iberik rreth 7000 vite më parë. Mbetjet janë gjetur në zonën arkeologjike të La-Branja-Arinteros, në Spanjë. Rezultatet e studimit të botuara në revistën "Current Biology", tregojnë se popullsitë e sotme iberike nuk vijnë nga ky grup gjenetik.

Periudha e mezolitit njihet për zhvillimin e bujqësisë. Ndaj gjenoma e gjetur është më e vjetra në parahistori dhe tejkalon tashmë atë të Ëxit, njeriut të akullit, me 1700 vite.

Ekipi kërkimor ka rikuperuar për më tej dhe ADN-në e plotë mitokondriale të njërit prej individëve, me anë të së cilës do të mund të përcaktohet nëse popullsitë evropiane të mezolitit kishin njëtrajtësi gjenetike. Karles Laulesa-Foks, i Institutit të Biologjisë Evolutive (CSIC-UPF) thotë: "Këta gjuetarë kishin zakone endacake dhe kishin origjinë të përbashkët. Pavarësisht largësisë gjeografike, individë nga rajone që përkojnë sot me Anglinë, Gjermaninë, Lituaninë, Poloninë dhe Spanjën, ndanin të njëjtën vijë mitokondriale."

Të dhënat nga ADN-ja, që përfaqësojnë 1,34% dhe 0,5% të gjenomës së plotë të të dy individëve, tregojnë se nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me popullsitë aktuale të gadishgullit. Iberikët e mezolitit ishin më të afërt me popullsitë e Evropës Veriore, të cilët mund të kenë asimiluar pjesë të trashëgimisë gjenetike të këtyre gjuetarëve.

Zona arkeologjike La-Branja-Arintero u zbulua rastësisht në vitin 2006. Shpella për shkak të vendndodhjes në zonë të ftohtë malore, ka qenë vend i përshtatshëm për ruajtjen e mirë të ADN-së së individëve të lartpërmendur.

Sipas Laluesa-Foksit ky është vetëm nga rezultatet e para pasi qëllimi i ekipit është të rikuperojë ADN-në e plotë të këtyre individëve dhe ta krahasojë atë me të njerëzve të sotëm. Ai vijon duke thënë se : "Ardhja e periudhës së neolitit solli dhe zhvendosjen e popullsive dhe mund të ketë shkaktuar ndryshime gjenetike në gjenet që kanë lidhje me sëmundjet e reja infektive dhe me gjenet metabolike që kanë lidhje me ndryshimet në dietë. Prandaj krejt informacioni i nxjerrë nga kjo gjenomë do të jetë i një rëndësie absolute."